Hoe word ik onveiliger als het hackvoorstel er komt?
Op twee manieren. Ten eerste heeft de politie er belang bij dat achterdeurtjes open blijven staan en jij dus gevaar loopt. Zouden ze daar echt misbruik van maken? Ja, dat kan zomaar het geval zijn. Zo sluit de politie bijvoorbeeld niet uit dat ze antivirusbedrijven vraagt om je computer onveilig te houden. Dat blijkt uit een brief die staatssecretaris Klaas Dijkhoff naar de Kamer stuurde. Ten tweede is de kans groot dat de Nederlandse overheid onbekende kwetsbaarheden gaat inkopen. Daarmee houdt zij een schimmige markt in stand die gebaat is bij jouw onveiligheid. Kortom, als de politie belang krijgt bij openstaande achterdeuren is het hek van de dam. En daar worden we allemaal niet veiliger van.

Waarom ligt de sleutel bij de PvdA?
Tijdens het debat werd duidelijk dat de sleutel voor het veilig houden van de onschuldige burger bij de PvdA ligt. De VVD en CDA willen graag onbekende kwetsbaarheden gebruiken, ook als de burger daardoor onnodig onveilig blijft. GroenLinks, de SP, D66 en de PVV willen dat niet. De PvdA twijfelt nog. Commercieel kwetsbaarheden inkopen is uit den boze, maar de PvdA zit wel met een graat in de keel: als de politie hacksoftware koopt, dan kan die software gebruik maken van onbekende kwetsbaarheden. En dus worden er wel onbekende kwetsbaarheden ingekocht, maar dan indirect. En hier is de PvdA nog niet over uit.

Wat zeggen de verschillende kamerleden hierover?
VVD: Ockje Tellegen schreef dat het de hoogste tijd zou zijn voor deze wet, omdat onderzoekers een pacemaker van hartpatiënten konden hacken. Wij zijn juist blij dat die onderzoekers aantonen dat die pacemaker blijkbaar kwetsbaar was en hebben liever dat de politie er alles aan doet om zo’n achterdeurtje meteen te sluiten, in plaats van het moedwillig open laten staan. Tijdens het debat heeft Ockje Tellegen aangegeven dat zowel bekende als onbekende kwetsbaarheden gebruikt moeten worden.

PvdA: Jeroen Recourt en Astrid Oosenbrug willen geen (onbekende) kwetsbaarheden commercieel inkopen. Maar: als de politie software inkoopt waarmee gehackt kan worden, dan worden er ook onbekende kwetsbaarheden gekocht. Of dat direct is of indirect, dat maakt niet uit. De PvdA heeft de oplossing in handen – dus vraag de PvdA om geen onbekende kwetsbaarheden in te laten zetten!

SP: Sharon Gesthuizen heeft samen met Kees Verhoeven en Liesbeth van Tongeren het voorstel geschreven om geen kwetsbaarheden in software te gebruiken. Zij verdienen alledrie complimenten! Tijdens het debat hebben zij ook duidelijk hun zorgen geuit over het gebruik van kwetsbaarheden.

CDA: Madeleine van Toorenburg schreef dat het CDA zowel staat voor een veilig internet als de strijd tegen cybercriminaliteit en -terrorisme. Dit zijn natuurlijk allebei grote belangen. Criminaliteit moet natuurlijk aangepakt worden, gelukkig kan dat ook zonder kwetsbaarheden te laten bestaan. Die zorgvuldigheid blijkt Van Toorenburg niet belangrijk te vinden: ze wil de wet zelfs slechter maken en negeert het feit dat daarmee Nederland onveiliger wordt.

PVV: Ook Lilian Helder gaf een buitengewoon helder standpunt tijdens het debat: meer toezicht en het niet onveiliger maken van burgers. Zij verdient complimenten!

D66: Kees Verhoeven heeft samen met Liesbeth van Tongeren en Sharon Gesthuizen het voorstel geschreven om geen kwetsbaarheden in software te gebruiken. Zij verdienen alledrie complimenten! Tijdens het debat was Verhoeven ook heel duidelijk: de burger moet niet onveiliger worden.

GroenLinks: Liesbeth van Tongeren heeft samen met Kees Verhoeven en Sharon Gesthuizen het voorstel geschreven om geen kwetsbaarheden in software te gebruiken. Zij verdienen alledrie complimenten! Ook tijdens het debat was Van Tongeren helder: de veiligheid van de onschuldige burger moet worden beschermd.

Partij voor de Dieren: Marianne Thieme tweette zeker te weten dat de Partij voor de Dieren apparaten veilig zal houden en kwetsbaarheden weg te nemen. Heel goed om te horen!

Lost dat voorstel van D66 en GroenLinks alles op?
Het zorgt ervoor dat ons belangrijkste probleem wordt opgelost: de politie wil geen achterdeurtjes meer open mogen houden. En daarbij heeft de politie ook geen belang meer bij openstaande deuren. Wij zijn daar erg blij mee. Natuurlijk, er zijn nog meer problemen. Maar dit is het belangrijkste.

Die wet heet Computercriminaliteit III, wat was er mis met nummer II? Waarom komt er eigenlijk een nieuwe wet?
De huidige wet is ongeveer 10 jaar oud en is aan een update toe. De bevoegdheden van de politie moeten inderdaad bijgewerkt worden, maar het hackvoorstel schiet zijn doel voorbij.

Waarom wil de politie kunnen hacken?
De politie zegt zelf dat er vier problemen zijn bij het opsporingswerk:
1) Versleuteling van communicatie, 2) het gebruik van (openbare) wi-fi netwerken waardoor verdachten ‘kwijtraken’ 3) het toegenomen gebruik van de cloud en 4) het achterhalen van iemands locatie (zie vanaf pagina 8 in de memorie van toelichting op het voorstel).

Als dit voorstel er toch komt, wie gaat er dan precies hacken?
Dat is niet elke agent, hiervoor worden speciale ambtenaren aangewezen. Andere opsporingsinstanties kunnen dit ook doen, denk aan de Belastingdienst. Zelfs medewerkers van commerciële bedrijven mogen hacken als ze worden ingehuurd door de politie en als buitengewoon opsporingsambtenaar worden aangewezen.

Op welke apparaten zou de politie dan kunnen inbreken?
Op elk apparaat dat mogelijk kan worden aangesloten op het internet. Dus niet alleen laptops, tablet en smartphones, maar ook over zelfrijdende auto’s, smart watches, slimme apparaten in huis en zelfs pacemakers. En alle apparaten waarvan we ons nu niet eens kunnen voorstellen dat we die in de toekomst krijgen.

Wat kan de politie met zo’n hack?
Alles wat jij met het apparaat kunt, kan de politie ook, maar dan zonder dat jij het in de gaten hebt. Denk aan het bijhouden van je locatie, het uitlezen van je telefoongeheugen en WhatsApp-berichten en het maken van opnamen met je camera en microfoon.

Kan de politie zonder hackvoorstel wel z’n werk goed doen?
Wij denken van wel, om twee redenen. Ten eerste zegt de politie meer gegevens nodig te hebben, terwijl de politie nooit eerder in de geschiedenis toegang had tot zoveel gegevens van burgers. We communiceren immers steeds meer online, en al die gegevens zijn al door de politie bij bedrijven op te vragen. Ook is er heel veel wat we zelf online zetten, denk aan Facebook en Twitter. Daar kijkt de politie ook al op. Ten tweede zijn er landen waar de politie niet mag hacken, omdat de regeringen van die landen van mening zijn dat de politie ook op andere manieren zaken kunnen oplossen.

Kijkt er dan geen rechter mee?
Als de politie wil hacken moet ze eerst goedkeuring krijgen van een officier van justitie en een toetsingscommissie van het Openbaar Ministerie. Hierna moet ook een zogenaamde rechter-commissaris zich erover buigen. Daarna kan de politie op het apparaat inbreken. Als ze voldoende bewijs hebben gevonden, wordt het een rechtszaak en kijkt de rechter er ook nog eens naar.

Dat klinkt allemaal heel goed, maar het Openbaar Ministerie heeft belang bij de inzet van deze bevoegdheid omdat ze verdachten willen opsporen. De kans op belangenverstrengeling is dus groot. De rechter-commissaris heeft gemiddeld maar 15 minuten om zo’n verzoek te behandelen (zie onderaan pagina 5 van het advies van de Raad voor de Rechtspraak) en heeft bovendien niet voldoende technische kennis. En tot slot, en misschien wel het belangrijkste, komt het grootste deel van deze zaken helemaal niet voor de rechter. In de praktijk is er dus onvoldoende onafhankelijk en effectief toezicht op de inzet van deze bevoegdheid.

Vertrouwen jullie de politie niet?
Jawel, en toch: dat betekent niet dat er geen controle moet zijn. Dit soort bevoegdheden worden in het geheim ingezet. Publieke controle is dus moeilijk. En ook bij de politie werken mensen die fouten maken en dus moeten we die zoveel mogelijk voorkomen.

Het ministerie zegt de politiehack maar heel weinig te willen gebruiken, alleen bij zware criminaliteit. Dat is toch heel redelijk?
Dat werd toentertijd ook gezegd over de inzet van telefoontaps. Inmiddels weten we dat die in Nederland heel veel gebruikt wordt. Bovendien zegt de politie zelf dat ze verwachten deze bevoegdheid steeds vaker te gebruiken.

Kan ik het wetsvoorstel zelf ook lezen?
Hier vind je de volledige tekst van het wetsvoorstel Computercriminaliteit III.

Ik wil de Kamerleden graag mailen, maar de e-mailbutton werkt bij mij niet. Wat doe ik nu?
Daarvoor hebben we e-mailtips voor je op een rij gezet.